Aldanış: Ateş olmadan yanmanın nasıl bir his olduğunu bilir misiniz?

Güncelliğini hiç kaybetmeyen, benim de araştırıp deneyimlediğim bir konu ile başlayacağım. Muhtemelen "manipülasyon", "gaslighting", "ghosting", "lovebombing" vb. hepsi aşina olduğunuz terimlerdir. İsim, resim, olaylar değişiyor ama özü hep aynı; YALAN.

Genellikle birçok insan yalanı ortaya çıkarmanın ve onunla savaşmanın yollarını arıyor. Ya da tam tersi, başkasını manipüle etmenin yollarını arayanlar var. Elbette yazılarımda bu noktalara yer vermeye çalışacağım. Ancak internette zaten yaygın olan önerilerin ötesine geçerek, siz okuyucularla birlikte konuyu daha derinlemesine ele almak istiyorum.

Okuduğum, yaşadığım, gözlemlediğim pek çok örnekte dikkatimi çeken noktalardan bazıları yalan teması etrafında yoğunlaştı. Bu sayede yalan ve yalan söylemekten daha öte, bütünlükte aldanış olayının kendisi daha çok dikkatimi çekiyor. Aldatma/aldatmak ifadesini özellikle seçmedim, çünkü aldatmak birinin başkasına uyguladığı bir eylemdir. Yani benim bakmak istediğim bütünlükçü bakış açısı için yetersiz ve sınırlı kalıyor. Ben ise aldanışı bir eylem değil, durum olarak aldatmaya çalışan tarafın "başarı"sı olarak değil, hem de aldanmakta olan tarafın müsaitliği, mevcud şartlar vb. etkileri içerdiğini göz önünde bulundurarak değerlendirmek niyyetindeyim.

Öte yandan Azerbaycan edebiyatında bu içeriğin genellikle “Yalan” kavramı altında sunulduğunu da göz önünde bulundurursak, bu konunun tartışılmasında yanılgılara yol açabileceğini düşünüyorum. Bu nedenle, “deception” (En) ve “обман” (Ru) terimlerine Azerbaycanca bir alternatif olarak, buetkinliğe katılan tarafı veya tarafları kınamadan, kulağa nisbeten daha tarafsız gelen “aldanış” (Az) kelimesini seçiyorum.

Türkçe tercümeye özel not: Bu seride aldanış (az: aldanış), aldatan (az: aldatan), aldanan (az: aldanan) gibi terimleri kullanmayı tercih etmeme rağmen, Türkçede "aldatmak" kelimesi çoğunlukla birinin eşine bir başkası ile özel ilişki yaşayarak ihanet etmesi anlamında kullanılmakta olduğunun farkındayım. Lakin TDK'da da gördüğüm üzere bu kelime aynı Azerbaycanca olan "aldatmak" gibi, sadece eşlerin ihaneti ile sınırlanmayıp, genellikle yalan söylemek, kandırmak, yanıltmak gibi mana taşıyor. Üstelik tercümede iki dili bir birinden ayıran değil, benzerliklerine odaklanmaktan yana olduğumdan, aynı kelimeleri kullandım.

Bu nedenle bu serideki yazılarımı ALDANIŞ başlığı altında topluyorum.

"Kendime bir gerçek borçluyum."

"Burn" by Diyar Shahbaz | diyarshahbaz.com

Bu konuyu ne zaman düşünsem aklıma gelen görüntü genellikle ateş, alev, yanma ile ilgili oluyor. Bana göre aldanmak henüz yanmak anlamına gelmiyor. Benim görüşüme göre, yanma hissi, daha çok aldanıştan uyanma, uyanış ile ilgilidir. Zaten uyanana kadar aldatıldığını nasıl anlarsın, değil mi? Bu nedenle, bu serinin ana görseli ATEŞ olacaktır.

Resmin yazarı Diyar Şahbaz'ın kendine has renk seçimi ve tarzı vardır. Ama beni en çok etkileyen eser "Burn" oldu. Belki yazar bunu farklı görüyor ama bana göre bu görüntü, yolunu bulmak için önce kendini bulması gereken, belirsizlik içinde kaybolmuş birinin uyanışını, yanışını temsil ediyor.

Aldanış konusunda yazdığım ve şu anda yazmakta olduğum yazıları artık 4 dilde (Az, Ru, En, Tr) okuyabileceksiniz.

Tüm Azerbaycanlılar gibi benim duygularıma dokunan bu parçayı dinlemenizi öneririm. Bayat Şiraz'ın Mahmut Orhan ve Kenan Bayramlı'nın seslendirdiği bu versiyonu, "aldanış" kategorisi altında yazdığım yazılar dizisinde duygularıma eşlik etti.

Ümid edirəm ki, mən yazmaqdan, siz də oxumaqdan zövq alacaqsınız.